KALUMBI
Suba ngintoang pantun bakait sariba ti:
Pun kalumbi suang mok payao
Bua ao mancaom lapaon jalama
Pabila jati suda magayao
Adaong la kamuan mok indu yama
Bua ao mancom lapaon jalama
Ngalap diso andi ni sanang
Adaong la kamuan mok indu yama
Susa sanang gaon jati nganang
Ngalap diso andi ni sanang
Suang rugey samaok papa
Susa sanang agaon jati nganang
Indu yama agaon nganjaga
Suang jalama pandai mana ayu rupa bua ancaom kalumbi. Tapi arao ni anjaop nakakito mana ayu rupa pun ancaom kalumbi.
Pun kalumbi ti suang rugey. Sala-sala tikoam mudaa gala kesusuran katabaok rugey mok papa ao. Rugey ao mawad taraom mok rampaod.
Kalumbi suang samuni mok payao. Pun ao andi pa gayao.
Bua kalumbi ti suang banca. Arao ya umi senalom ao tapi arao ni yao andi ya umi. Anci ao samao gala. Mancom. Anjop arao kalumbi mamis! Kulit bua kalumbi pun arao babagai-bagai warna. Ragang arao kuning purak pun arao. Kalumbi etom? Ah anjop gi arao kuji kakito. Mungkin arao tapi jarang jati kakito mok pagun jati ti!
Kalumbi ya umi eno ganalar jati kalumbi biasa. Kalumbi yao andi ya umi eno kalumbi babaow ngaran ao.
Suang ni jalama minat banaor makan bua ancaom kalumbi ti. Salalu ero bagunoa isu ngal sasaob mbuyat. Isu ngancaom sapak sada ni. Bua ao malap yalan jaruk sabagai ao. Agaon ngaring pun buli sapaya buai tan ao.
Jati andi paya manaw li entalun kan bagium bua ancaom kalumbi masa iti kalau sakadar untuk kanaon sandiri gala. Bua ancaom kalumbi ti arao jalama pabali mok tamu tiap-tiap minggu. Andi ni pa ragao banaor. Kalau tagulu ero pabali sacara batumpuk saringgit-saringgit tapi masa ti arao ni pabali ero gaya batimbang sakilo-sakilo. Laku ni. Lingkas maye baliyon jalama yao mikot nao. Esoi air mikot tantu andi ampit salalu ao.
Pasal laku lagi baragao jadi suang ni jalama sigoat bagium mok entalun bua ancaom kalumbi ti . Macam-macam sarita arao jati karangow kisa jalama bagium ancaom kalumbi ti. Arao yao ngal irak tapi arao ni yao ngal kalakak di jati.
Ti arao sarita kawan masa eyo ya kawan-kawan ao nanaw bagium bua kalumbi.
Kisa ti buai ni suda. Kiro-kiro mapaod taun tagulu. Kisa mok pagun jati ti sandiri.
Ti kisa talu inan jalama bagium bua ancaom kalumbi.
Talu inan manyanai. Saparu umur. Suda biasa manaw mok entalun bagium kalumbi.
Sambut eno ero nanaw kan bagium bua ancaom kalumbi mok entalun kawasan Seria. Apar ao andi pa sadu tad simpang li Anduki. Masa gulu kawasan payao disan alun-alun sino nyugut sarita jalama suang memang kabilangan panu ya pun kalumbi. Tapi anjaop ni pa suang jalama sanginan-sanginan siow manaw sadu-sadu li senalaom ao. Suang lamakak mapalid. Arao lamakak lanut atau sabagai ao.
Entalun gayao tantu la arao macam-macam gala buli jati katamu selalaom ao.
Pun kalumbi ao buli kakito tad disan alun-alun bidan kibang jati samasa tamalib manaw bantuka tad Seria li Lakaba Balait masa ino. Masa iti anjaop la arao pasal suda naye kawasan sino eniyang gama jalama bakarijan untuk kawasan projek pambangunan nagara.
Bilang inan ero talu sakawan ti arao ngibit guni gayao. Guni lutu untuk isu nau mangibit bua ancaom kalumbi eno la. Masing-masing arao ya dangaol taraom isu mampang langgayao manaw li mok entalun eno. La masa babalik muli sanang nyugut bakas pampang yao nengal eno.
Kawasan eno kawasan payao tapi malap ni panawaon andi ni barapa lasaok banaor. Makin sadu ero manaw makin suang rumpak ero pun kalumbi sino. Bua ao sapaow-sapaow. Nayak banaor gena ero. Anjaop parna ero nakakito bua ancaom kalumbi paling suang macam eno mok tampat-tampat lain yao parna enaongoi ero sabalum eno.
Suang suda ni alap ero. Samakin sadu ero manaw samakin suang katamu ero bua ancaom kalumbi sino.
Siok banaor gena ero. Andi karasao lala manaw.
Anta mana sadu ta ero nanaw ero pun nakasabaoi mok sarampun kalumbi yao ganjil. Bua ao sangaye bawarna kuning macam amas. Ganjil. Memang ganjil.
Wah nayak banaor gena ero talu ti. Anjaop parna nakakito bua ancaom kalumbi macam ino sapupuh umur ero. Pikir ero mancoi ni elapaon tundun bua yao ganjil ino biton muli. Tapi pabila ero nikot samaok-samaok mok pun ao ero nakito tundun bua ao nao nalilit gama sanginan lanut sadaong gayao bawarna kuning amas ni. Samao warna ao balaku bua ancaom kalumbi ino.
"Mancoi agaon jati nguir ya kayu lanut ino sapaya midu jadi sanang jati ngalap bua kalumbi ino la," pakat ero yao talu ti. Ero andi baniat kan mamatai lanut yao ganjil ino. Nyu midu gala.
Puas ero nguir ya kayu tapi lanut eno andi ni mau bagarak. Kakal tagap inan ao ngalilit tundun bua ancaom yao tanamaong ao ino. Sa ula-ula lanut eno andi mau menak bua ancaom kalumbi ganjil yao janaga ao eno.
Air ao ero pun baranti manguir midu lanut eno. Ero pinda tad sino li kawasan lain untuk mengalap bua kalumbi yao lain. Naye napanu suda isi guni enibit ero sangaye.
Masa muli ero nyugut pampang langgayao yao nengal ero awal eno. Ayu ao andi pa susa. Laju panaw ero ya san guni masing-masing. Tapi ero eran pabila ero andi kalap ngalapus li mok disan alun-alun alan ero ngapung bantuka ero awal eno kuma. Katab bantuka manaw pun anjaop arao narangow ero. Sunyi. Sangaye kawasan mok entalun eno anjaop arao katab uno gala. Anjaop arao lagawow atau pun kara kito ero.
Sikit adaw pun andi barapa tarang. Nintong ero jam. Kan samaok pukul duobelas tanga adaw suda. Andi ero kasadar ero suda kan apat jam bagariyow mok entalun eno tad sambut eno kamaye.
Ero pun tarus manaw nyugut bakas pampang ero eno. Makin sadu ero manaw kakal ni ero andi kalap ngalapus langgayao li mok alun-alun. Ampak eno baru nao ero kaliman rasao lala.
"Mancoi sanginan jati nakaod untu kayu ngintong dambao apar jati masa ti. Rat-rat pun kalap ni jati pandai dambao apar apui gis Saria atau Lumut," katab ero barunding sandiri.
Kawan ero yao mimang andal manakaod kayu yao sanginan eno pun andi ngada masa tarus nakaod tunggal kayu mawad isan alan ero baranti eno. Sasuda nikoat sawat untu kayu eyo pun mangintoang li sino li siti tapi anjaop arao uno malap entangan ao. Sengaye entalun. Sengaye untu kayu gala. Matao adaw pun andi eyo makito. Eyo pun mendawu li sariba ngara di kawan-kawan ao ti kuma.
"Pikir ku jati ti suda napalid. Anjaop arao uno-uno nakito ku tad sawat eno kuma, " kain ao.
Eran ni ero macam mana ero buli napalid karna ero santiasa nyugut pampang yao nengal ero tad awal eno kemaye. Tapi tapikir ni ero karna arao tunggal tanda kaganjilan satiap kali ero manaw kakal ni ero kasabaoi li mok kawasan yao samao. Kawasan andi pa sadu disan alan ero karumpak bua kalumbi ya lanut ganjil eno.
Baru nao ero kasadar. Ero mimang suda napalid. Panalid gama makhluk yao ero andi pandai banaor uno banca ao. Ero bapikir hal eno mungkin arao kaitan ao ya lanut kanacaw ero eno ni. Nyasaol gena ero namulai di diso tapi ero memang kuat gena kan mangalap di tundun bua ancaom kalumbi yao ganjil eno kan bitoan ero muli.
Bapikir ero talu inan ti macam mana kan buli kalapas muli tad kawasan ganjil ti kuma. Kalau sandiri tatap lamakak banaor ni gena. Andi buli andi. Tapi ero ti talu inan. Jalama biasa ya entalun ni sengaye ao. Suma ero anjaop parna napalid dambao-dambao.
Kawan yao sanginan ti nakingat ni era yaki ao ampak eyo kal diok lagi tagulu. Patua isu samasa napalid atau suat palid mok entalun. Mancoi ni eyo kakal ingat patua enira gama yaki ao eno.
" Jati ngisu patua yaki ku gulu," kain ao ngara kawan ao yao duwo eno.
"Macam iti gaya gaon jati ngancuba, " katab ao lagi.
[Gitak maap.... Panulis andi malap ngara di muyun rasia panu gaimana ngisu patua eno diti. Muyun muwot gala la di jalama yao pandai yao lain. Eno rasia kawan ti kuma yao nyabaoi di jaye tuturan ero napalid eno. Adaong muyun kasiow.]
Sanugut ero patua eno. Sa mana mana matao adaw pun miang. Katab bantuka tamalib mok alun-alun pun sanang karangow.
Macam andi gala ero ngalapus li mok alan ero nangapung bantuka ero isan alun-alun eno. Ainka sadu. Suma arao duwo atau talu rantai gala sadu ao tad alan ero napalid eno.
Nayak banaor gena ero pabila suda nakalapus nuli.
Duwo adaw tad eno ero talu inan ti bapakat ngincan lagi kan bagium kalumbi ganjil eno kuma. Memang jalama siow ni ero ti. Andi majara kalau mapalid lagi.
Tapi puas ni ero nanaw bagium mok entalun eno kakal ni ero andi kalap karumpak. Kalumbi barampun-rampun suang lagi sapaow-sapaow bua eno pun ajaop ni arao nakito ero kanduwo. Pampang laid ero suda anjaop makito neo. Yao arao suma kalumbi biasa yao diok gala. Eno gala enibit ero nuli.
---------------------------------------------------------
Banaor ni kain tatuwo. Paluang yao samao uno gala suma mikot ngincan gala samasa jati eyaw. -----------------------------------------------------------------------------
No comments:
Post a Comment